Συμβουλές για ένα περιβάλλον φιλικό στα άτομα με άνοια

Μία ηλικιωμένη γυναίκα που δεν μπορεί να βρει την τουαλέτα ή ένας μπερδεμένος άντρας που δεν μπορεί να καταλάβει πως λειτουργεί το μηχάνημα χρέωσης κάρτας (POS). Όπως και όλο πιο πολλοί άνθρωποι υποφέρουν από άνοια είναι σημαντικό όλο και πιο πολλοί άνθρωποι να αναγνωρίζουν τα σημάδια της.

Με αυτού του τύπου τις συμβουλές μπορεί κάποιες να βοηθήσει στους ανθρώπους με άνοια να βρουν τρόπους ώστε να συνεχίσουν να συμμετέχουν στην κοινωνία:

• Επεξήγηση των αλλαγών στα καταστήματα και τα σουπερμάρκετ

Ξέρετε κανένα άτομο με άνοια; Αν ναι, διαπιστώνετε ότι είναι πολύ δύσκολο για αυτό να προσαρμοστεί σε μία νέα κατάσταση όταν για παράδειγμα έχουν γίνει αλλαγές στο τοπικό κατάστημα. Για το άτομο αυτή η κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε αποπροσανατολισμό, σύγχυση και ανησυχία.

Πρέπει να υπάρχει πάντα κάποιος διαθέσιμος για τους πελάτες με άνοια- ένας υπεύθυνος που να μπορεί να καθοδηγεί ήρεμα τον πελάτη και να εξηγεί τις αλλαγές.

• Βρίσκοντας τον δρόμο

Είναι η σήμανση ξεκάθαρη και ορατή; Επισύναψε τα σήματα κατευθείαν στις πόρτες στις οποίες αναφέρονται και όχι στις γειτονικές επιφάνειες. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγεται η σύγχυση των ανθρώπων με άνοια. Έλεγξε ιδιαίτερα τα σήματα που δείχνουν τις εξόδους και τις τουαλέτες.

• Σημεία αναγνώρισης

Για παράδειγμα, ένα μεγάλο φυτό ή ένας πίνακας μπορεί να βοηθήσουν ως ένα διακριτό σημείο για τους ανθρώπους με άνοια. Όσο πιο εύκολα μπορεί να παρατηρηθεί ένα σημείο τόσο πιο εύκολο είναι για αυτούς να βρουν τον δρόμο τους.

• Κάνε ένα μικρό διάλειμμα

Οι άνθρωποι με άνοια μπορεί να νοιώσουν άγχος και σύγχυση σε έναν μεγάλο χώρο με θόρυβο. Επομένως, δημιούργησε αρκετά μέρη όπου οι άνθρωποι με άνοια να μπορούν να κάνουν ένα διάλειμμα. Βεβαιώσου ότι τα καθίσματα μπορούν να αναγνωρισθούν εύκολα: ένα ξύλινο παγκάκι μπορεί να αναγνωρισθεί πιο εύκολα από έναν καναπέ με μεταλλικό σχέδιο ο οποίος δεν έχει αναγνωρίσιμο σχήμα από τα άτομα με άνοια.

• Τα κατώφλια στις πόρτες και τα σκαλιά

Τα σκαλιά χρειάζεται να έχουν χρώματα που να κάνουν αντίθεση και να έχουν μία ταινία που να αποτρέπει το γλίστρημα και να γυαλίζει ώστε να είναι περισσότερο ορατά και προσπελάσιμα. Αυτό πρέπει οπωσδήποτε να είναι το χαρακτηριστικό τουλάχιστον του πρώτου και του τελευταίου σκαλιού. Το βάθος και το ύψος του σκαλιού μπορεί να τονιστούν με αυτό τον τρόπο.

• Τα πατώματα

Έρευνες δείχνουν ότι τα άτομα με άνοια αγχώνονται και γίνονται ανήσυχα λόγω του πατώματος ή χαλιών με πολλά σχέδια. Ένα πάτωμα με ένα μόνο χρώμα δίνει περισσότερο την αίσθηση της ειρήνης-ηρεμίας. Προσπάθησε να αποφύγεις τα κατώφλια ή τόνισέ τα με την χρήση αντιθέσεων στα χρώματα.

• Ρώτα έναν ειδικό

Ρώτησε τα άτομα με άνοια πως τους φαίνεται το τοπικό σουπερμάρκετ ή κατάστημα. Τα ίδια τα άτομα είναι ειδικοί και ξέρουν καλύτερα τι τους αρέσει και ποια προβλήματα χρήζουν προσοχής.

Λίστα ελέγχου για ένα περιβάλλον φιλικό για τα άτομα με άνοια σε γραφεία, καταστήματα και κτήρια

Συχνά μικρές αλλαγές μπορούν να βελτιώσουν την προσβασιμότητα των δημόσιων χώρων και να κάνουν μεγάλη διαφορά για τα άτομα με άνοια. Αυτή η λίστα ελέγχου μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να διαπιστωθεί πόσο φιλικοί στα άτομα με άνοια είναι οι χώροι των γραφείων, των καταστημάτων και των κτηρίων. Κάποια στοιχεία της λίστας όπως η ξεκάθαρη σηματοδότηση και ο φωτισμός μπορούν να πραγματοποιηθούν με πολύ μικρό κόστος και αφιερώνοντας λίγο χρόνο.

Άλλες αλλαγές απαιτούν μεγαλύτερη επένδυση και μπορούν να πραγματοποιηθούν εάν το επιτρέπει ο προϋπολογισμός ή εάν οι ιδιοκτήτες του χώρου σχεδιάζουν ανακαίνιση. Συχνά αυτά τα ζητήματα δεν αφορούν μόνο ανθρώπους με άνοια αλλά και άλλες ομάδες. Επομένως εάν βοηθήσεις τα άτομα με άνοια θα βοηθήσεις και άλλους.

Πολύ σημαντική συμβουλή

• Ρώτα τους ανθρώπους με άνοια πως αισθάνονται στο γραφείο, στο κατάστημα ή στο κτήριο. Εκείνοι γνωρίζουν καλύτερα τι τους αρέσει και τι μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα.
• Για περισσότερες πληροφορίες και καλές πρακτικές στην δημιουργία περιβάλλοντος φιλικού για τα άτομα με άνοια επισκέψου το Alzheimer-nederland.nl/dementiavriendelijk και κάνε διάφορα τεστ για να δημιουργήσεις ένα φιλικό περιβάλλον για τα άτομα με άνοια σε διάφορα μέρη https://samendementievriendelijk.nl/. Οι πληροφορίες υπάρχουν στα Ολλανδικά όμως υπάρχει επιλογή μετάφρασης.

Ήσυχο περιβάλλον

• Ένας μεγάλος χώρος με θόρυβο μπορεί να είναι η αιτία που το άτομο με άνοια αισθάνεται αγχωμένο ή μπερδεμένο.
• Υπάρχει χώρος στον χώρο/κτήριο όπου το άτομο με άνοια να μπορεί να κάνει ένα διάλειμμα και να ηρεμήσει; Συχνά ένα άτομο με άνοια χρειάζεται μερικά λεπτά σε ένα ήσυχο και τακτοποιημένο δωμάτιο για να ηρεμήσει. Μερικές φορές λίγη βοήθεια και καθοδήγηση μπορούν να βοηθήσουν. Βοηθάει όταν η είσοδος και η έξοδος του δωματίου έχουν ξεκάθαρη σήμανση και είναι ορατή.

Σήμανση

• Τοποθέτησε ξεκάθαρες σημάνσεις στους χώρους/κτήρια με ευκολοδιάβαστα γράμματα και αρκετή αντίθεση ανάμεσα στο κείμενο και στο φόντο των σημάνσεων. Χρησιμοποίησε τα βασικά και τα δευτερεύοντα χρώματα. Για παράδειγμα: «Ακολούθησε την κόκκινη γραμμή και μπορείς να καθίσεις στις πράσινες θέσεις».
• Για να σιγουρευτείς ότι το άτομο με άνοια αναγνωρίζει το σήμα ως σηματοδότηση, είναι σημαντικό να υπάρχει αρκετή αντίθεση ανάμεσα στο σήμα και στο φόντο.
• Τοποθέτησε τα σήματα στις πόρτες στις οποίες αναφέρονται και όχι σε γειτονικές επιφάνειες. Με αυτό τον τρόπο προλαμβάνεις την σύγχυση που μπορεί να έχουν τα άτομα με άνοια σε αυτή την περίπτωση.
• Είναι τα σήματα τοποθετημένα στο ύψος των ματιών και είναι καλά φωτισμένα; Προσπάθησε να χρησιμοποιήσεις στυλιζαρισμένα εικονίδια και εικόνες στην σηματοδοσία όσο το δυνατόν περισσότερο.
• Είναι τα σήματα τοποθετημένα στα σωστά σημεία για κάποιον που έρχεται πρώτη φορά στον χώρο και θέλει να βρει που θα πάει; Θυμήσου ότι τα άτομα με άνοια μπορεί να χρειάζονται την σηματοδότηση κάθε φορά που επισκέπτονται στον χώρο.
• Έλεγξε τα σήματα που δείχνουν τις εξόδους και τις τουαλέτες. Είναι πολύ σημαντικά.
• Βεβαιώσου ότι οι γυάλινες πόρτες στο κτίριο έχουν επαρκή ένδειξη με φθορίζουσες λωρίδες ή κάτι άλλο.

Φωτισμός

• Είναι οι είσοδοι του κτηρίου επαρκώς φωτισμένες και όπου είναι δυνατόν από το φυσικό φως;
• Προσπάθησε να αποφύγεις τις μεγάλες επιφάνειες με τις πολλές λάμπες και μέρη με σκιές όσο το δυνατόν περισσότερο
• Απόφυγε οτιδήποτε μπορεί να προκαλέσει υπερ-διέγερση όπως περίεργα (“funky”) πράγματα και γιορτινό φωτισμό ή φωτισμό που να τρεμοπαίζει.

Πατώματα

• Τα πατώματα που αντανακλούν τον φωτισμό και είναι λεία μπορεί να προκαλέσουν σύγχυση στα άτομα με άνοια.
• Τα χαλιά με πολλά και «βαριά» σχέδια μπορεί να προκαλέσουν πρόβλημα στα άτομα με άνοια λόγω του ότι δεν φαίνεται το βάθος. Είναι καλύτερο να επιλέξεις απλά σχέδια, στέρεα χαλιά και τάπητες.
• Άλλες αλλαγές στην επιφάνεια του πατώματος όπως τα κατώφλια μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο πτώσης. Όλα τα κατώφλια και τα σκαλιά πρέπει να έχουν σήμανση ειδικά στα δοκιμαστήρια και στις τουαλέτες.
• Μπορούν οι άνθρωποι με άνοια στα καταστήματα να χρησιμοποιήσουν τα δοκιμαστήρια όπου κάποιος να υπάρχει για να τους βοηθήσει να αλλάξουν ρούχα; Εάν όχι, είναι το προσωπικό αρκετά ενημερωμένο για να βοηθήσει το άτομο με άνοια;
• Υπάρχει διαθέσιμη τουαλέτα στα καταστήματα/κτήρια όπου το άτομο με άνοια να μπορεί να βοηθηθεί χωρίς να δημιουργηθεί μία άβολη κατάσταση;
• Έχει το μπάνιο/τουαλέτα επαρκή σήμανση με κείμενα όπως «Τουαλέτα» και «Μπάνιο»;
• Μην ξεχάσεις να ελέγξεις τους διαδρόμους που οδηγούν στην τουαλέτα: οι άνθρωποι με άνοια βρίσκουν συχνά την τουαλέτα με την βοήθεια της σηματοδότησης. Μόλις εισέλθουν μπορεί να μην μπορούν να θυμηθούν από που μπήκαν. Αυτό μπορεί εύκολα να λυθεί βάζοντας το σήμα της εξόδου, «Έξοδος», στην άλλη πλευρά της πόρτας που εισήλθαν.
• Χρησιμοποίησε καθίσματα τουαλέτας με διαφορετικό χρώμα από τον τοίχο και την υπόλοιπη τουαλέτα. Αυτό βοηθά τους ανθρώπους με προβλήματα όρασης.
• Υπάρχουν αρκετές θέσεις στον χώρο όπου τα άτομα με άνοια μπορούν να περιμένουν ήσυχα; Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε μεγάλα κτήρια.
• Μπορούν να αναγνωριστούν οι θέσεις ως θέσεις από τα άτομα με άνοια; Ένα ξύλινο παγκάκι μπορεί να αναγνωρισθεί πιο εύκολα από έναν καναπέ με μεταλλικό σχέδιο ο οποίος δεν έχει αναγνωρίσιμο σχήμα από τα άτομα με άνοια.

(sources: Alzheimer Nederland, dementievriendelijk.nl,  and www.enable.org.hk)