Η συνολική λειτουργία του εγκεφάλου είναι να διατηρεί το φυσιολογικό περιβάλλον του σώματος π.χ. αναπνοή, πέψη, ουρική απέκκριση, την ρύθμιση της θερμοκρασίας, ρύθμιση της δίψας κ.α. Είναι χαρακτηριστικό της λειτουργίας του ότι δεν είναι κάτω από τον έλεγχο της σκέψης (νοητικής λειτουργίας). Επιπλέον ο εγκέφαλος δημιουργεί την εσωτερική και την εξωτερική πραγματικότητα του κάθε ατόμου. Η εσωτερική πραγματικότητα είναι ο υπαρξιακός, ο εκ προθέσεως και ο συναισθηματικός εαυτός. Η εξωτερική πραγματικότητα είναι το περιβάλλον και οι άλλοι άνθρωποι. Το σώμα αντιλαμβάνεται τα αισθητήρια ερεθίσματα (sensory stimuli) και τα προωθεί στον εγκέφαλο για επεξεργασία και ερμηνεία. Πιθανόν η μηχανική κατεργασία και η ερμηνεία προωθούν την κίνηση της σκόπιμης δράσης. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η δουλειά του εγκεφάλου είναι να επιλέγει, να παίρνει αποφάσεις και να τις πραγματοποιεί μέσω της διαδικασίας της ερμηνείας των πληροφοριών. Έπειτα μαθαίνει από τις εμπειρίες του.